Εκτόξευση ταμιακού ελλείμματος του Δημοσίου στα 20 δισ. ευρώ

Νέα, σοβαρή επιδείνωση παρουσίασε το ταμιακό έλλειμμα του προϋπολογισμού στο οκτάμηνο Ιανουαρίου - Αυγούστου, που θα οδηγήσει αναγκαστικά στη λήψη νέων μέτρων για τον περιορισμό του, αλλά και σε νέο δανεισμό του Δημοσίου, προκειμένου να χρηματοδοτηθεί.

Οπως αποκαλύπτουν τα στοιχεία της Τράπεζας της Ελλάδος, το ταμιακό έλλειμμα εκτινάχθηκε σωρευτικά στο οκτάμηνο του 2009 στα 20 δισ. ευρώ ή στο 8% του ΑΕΠ, που αποτελεί αρνητικό ρεκόρ από το 2005 και μετά.

Στο αντίστοιχο οκτάμηνο του 2008, το ταμιακό έλλειμμα του προϋπολογισμού ήταν 10,7 δισ. ευρώ ή 4,4%, που σημαίνει ότι φέτος σχεδόν διπλασιάστηκε.

Παράλληλα, προκύπτει ότι το ύψος του ταμιακού ελλείμματος ξεπέρασε, στο τέλος Αυγούστου, τον ετήσιο στόχο του υπουργείου Οικονομίας και Οικονομικών για το 2009, που τέθηκε με το Πρόγραμμα Σταθερότητας και Ανάπτυξης στα 17,18 δισ. ευρώ. Ηδη στο οκτάμηνο υπερβαίνει το στόχο κατά 2,8 δισ. ευρώ.

Ακόμα το έλλειμμα του οκταμήνου Ιανουαρίου - Αυγούστου 2009, ξεπέρασε σχεδόν κατά 3 δισ. ευρώ το έλλειμμα του 2007, που ήταν 17,02 δισ. ευρώ ή στο 7% του ΑΕΠ.

Επίσης, ο στόχος της κυβέρνησης για το έλλειμμα σε δημοσιονομική βάση είναι το 5,7% του ΑΕΠ ή η συγκράτησή του στα 14,27 δισ. ευρώ, στο σύνολο του έτους.

Για το έλλειμμα Γενικής Κυβέρνησης, ο στόχος ήταν το 3,7% του ΑΕΠ, αλλά ο υπουργός Οικονομίας και Οικονομικών, Γιάννης Παπαθανασίου, τον αναθεώρησε προχθές, δηλώνοντας ότι, λόγω της συρρίκνωσης της οικονομικής δραστηριότητας, φέτος, το έλλειμμα θα διαμορφωθεί στο 6% του ΑΕΠ και, μάλιστα, υπό την προϋπόθεση ότι θα εφαρμοστούν τα μέτρα της κυβέρνησης, όπως η τακτοποίηση των ημιυπαίθριων χώρων και τα μέτρα για τη μείωση των δαπανών.

Αφησε δηλαδή ανοιχτό το ενδεχόμενο να διαμορφωθεί τελικά σε υψηλότερα επίπεδα, που είναι και η πιο πιθανή εκδοχή, αφού έσοδα δεν εισπράττονται πλέον, ενώ οι δαπάνες, λόγω και των εκλογών, βαίνουν αυξανόμενες.

Νέα δάνεια και μέτρα

Η επόμενη κυβέρνηση, στις 5 Οκτωβρίου, θα κληθεί να διαχειριστεί ένα τεράστιο δημοσιονομικό έλλειμμα και θα χρειαστεί να προσφύγει σε δανεισμό, για να καλύψει τις έκτακτες ταμιακές ανάγκες, που θα δημιουργηθούν στο τελευταίο δίμηνο του έτους, που παραδοσιακά διογκώνονται.

Πληροφορίες αναφέρουν ότι θα απαιτηθεί πρόσθετος δανεισμός ύψους 10 δισ. ευρώ, στο τελευταίο δίμηνο, πέραν της έκδοσης των εντόκων γραμματίων, ύψους 3,5 δισ. ευρώ, που έχει προγραμματιστεί για τις αρχές Οκτωβρίου.

Εξάλλου, η νέα ηγεσία του οικονομικού επιτελείου θα πρέπει να παρουσιάσει, έως τις 24 Οκτωβρίου, μέτρα στον επίτροπο Χοακίν Αλμούνια, με τα οποία θα μειωθεί το έλλειμμα κάτω από το 3% του ΑΕΠ, ή να πείσει τον επίτροπο ότι η Ελλάδα χρειάζεται παράταση στο χρόνο προσαρμογής.

Τέλος, διευκρινίζεται ότι το ταμιακό έλλειμμα (δανειακές ανάγκες) της Κεντρικής Κυβέρνησης προκύπτει από την κίνηση των τραπεζικών λογαριασμών του Δημοσίου και του ΟΠΕΚΕΠΕ στην Τράπεζα της Ελλάδος.

Τα στοιχεία της Κεντρικής Κυβέρνησης σε δημοσιονομική, ταμιακή και εθνικολογιστική βάση, είναι συγκρίσιμα μεταξύ τους αλλά όχι με τα στοιχεία της Γενικής Κυβέρνησης, η οποία επιπλέον περιλαμβάνει τους Οργανισμούς Κοινωνικής Ασφάλισης και Τοπικής Αυτοδιοίκησης, καθώς και σημαντικό αριθμό ΝΠΔΔ.

Ο ΟΠΕΚΕΠΕ είναι ο Οργανισμός Πληρωμών και Ελέγχου Κοινοτικών Ενισχύσεων Προσανατολισμού και Εγγυήσεων, που από 3.9.2001 αντικατέστησε τη ΔΙΔΑΓΕΠ, καταβάλλει τις εισοδηματικές ενισχύσεις των αγροτών, στο πλαίσιο της ΚΑΠ μέσω λογαριασμού που τηρείται στην ΑΤΕ.

Επιπλέον, διευκρινίζει η ΤτΕ, τα ταμιακά στοιχεία καταγράφουν το σύνολο των ταμιακών ροών εντός του έτους, ενώ τα εθνικολογιστικά στοιχεία, σύμφωνα με τη μεθοδολογία του Ευρωπαϊκού Συστήματος Εθνικών Λογαριασμών (ESA 95), καταρτίζονται με βάση το χρόνο γένεσης της υποχρέωσης ή δημιουργίας της απαίτησης, ανεξαρτήτως του χρόνου καταβολής ή είσπραξης του σχετικού ποσού.

Οι λόγοι

Οι λόγοι που συνέβαλαν στην αύξηση του ελλείμματος είναι μεταξύ άλλων:

- Το κόστος των δύο εκλογικών αναμετρήσεων, (ευρωεκλογές και εθνικές), όχι τόσο το άμεσο κόστος των εκλογών αλλά των προεκλογικών παροχών και υποσχέσεων.

- Η μείωση των εισπράξεων από τον ΦΠΑ λόγω της συρρίκνωσης της οικονομικής δραστηριότητας και της κατανάλωσης.

- Η μείωση του φόρου εισοδήματος που κατέβαλαν οι επιχειρήσεις, λόγω της μειωμένης κερδοφορίας το 2008.

- Η καθυστέρηση είσπραξης του ΕΤΑΚ, λόγω των λαθών.

- Η μικρή ανταπόκριση στην περαίωση των εκκρεμών υποθέσεων της περιόδου 2000-2006 και των ληξιπρόθεσμων χρεών προς το Δημόσιο.