Βαριές απώλειες σε τουρισμό και ναυτιλία

Σημαντική πτώση των εισπράξεων από τη ναυτιλία και τον τουρισμό, αλλά και μείωση των εξαγωγών, καταγράφουν τα στοιχεία της Τραπέζης της Ελλάδος τόσο για το μήνα Ιούλιο όσο και για το επτάμηνο Ιανουαρίου - Ιουλίου.

Στο ποσό των 3,45 δισ. ευρώ, έφτασαν οι απώλειες από το ναυτιλιακό συνάλλαγμα στο επτάμηνο Ιανουαρίου - Ιουλίου, κατά 917 εκατ. ευρώ λιγότερες ήταν οι εισπράξεις από τον τουρισμό στην ίδια περίοδο, ενώ κατά 2,6 δισ. ευρώ μειώθηκαν οι εισπράξεις από εξαγωγές.

Πρόκειται για ανησυχητικά μηνύματα για το ρυθμό ανάπτυξης της οικονομίας, γεγονός που ανάγκασαν το υπουργείο Οικονομίας και Οικονομικών να αναθεωρήσει την εκτίμηση για το ρυθμό ανάπτυξης του 2009 σε αρνητική, από μηδενική.

Αναλυτικότερα σύμφωνα με τα στοιχεία της Τραπέζης της Ελλάδος, τον Ιούλιο του 2009 το έλλειμμα του ισοζυγίου τρεχουσών συναλλαγών μειώθηκε κατά 537 εκατ. ευρώ σε σύγκριση με τον Ιούλιο του 2008 και διαμορφώθηκε σε 1.875 εκατ. ευρώ, λόγω της μεγάλης υποχώρησης του εμπορικού ελλείμματος και δευτερευόντως του περιορισμού του ελλείμματος του ισοζυγίου εισοδημάτων και της αύξησης του πλεονάσματος του ισοζυγίου τρεχουσών μεταβιβάσεων.

Παράλληλα όμως, το πλεόνασμα του ισοζυγίου των υπηρεσιών μειώθηκε, λόγω της μείωσης των εισπράξεων από τον τομέα των μεταφορών κατά 38,1% και από τον τουρισμό κατά 16,7%.

Σε ό,τι αφορά το εμπορικό έλλειμμα, τον Ιούλιο μειώθηκε κατά 1.125 εκατ. ευρώ, εξέλιξη που προήλθε από τη μείωση του ελλείμματος του ισοζυγίου αγαθών εκτός καυσίμων και πλοίων κατά 588 εκατ. ευρώ (επειδή η μείωση της δαπάνης για εισαγωγές ήταν σε απόλυτη τιμή υπερδιπλάσια της μείωσης των εισπράξεων από εξαγωγές), των καθαρών πληρωμών για εισαγωγές καυσίμων κατά 514 εκατ. ευρώ και των καθαρών πληρωμών για αγορές πλοίων κατά 23 εκατ. ευρώ.

Το πλεόνασμα του ισοζυγίου των υπηρεσιών περιορίστηκε κατά 953 εκατ. ευρώ, κυρίως λόγω της μείωσης των καθαρών εισπράξεων από υπηρεσίες μεταφορών και ταξιδιωτικές υπηρεσίες κατά 503 και 404 εκατ. ευρώ αντίστοιχα.

Ειδικότερα, οι ταξιδιωτικές δαπάνες στην Ελλάδα από μη κατοίκους μειώθηκαν κατά 16,7% σε σύγκριση με τον Ιούλιο του 2008, ενώ, αντίθετα, οι ταξιδιωτικές δαπάνες στο εξωτερικό από κατοίκους Ελλάδος αυξήθηκαν κατά 9,3%.

Το επτάμηνο

Στην περίοδο Ιανουαρίου - Ιουλίου 2009 το έλλειμμα του ισοζυγίου τρεχουσών συναλλαγών μειώθηκε κατά 4.944 εκατ. ευρώ ή 22,9% σε σύγκριση με την αντίστοιχη περίοδο του 2008 και διαμορφώθηκε σε 16.614 εκατ. ευρώ.

Η εξέλιξη αυτή είναι κυρίως αποτέλεσμα της μεγάλης μείωσης του ελλείμματος του εμπορικού ισοζυγίου, αλλά παράλληλα όμως, τα πλεονάσματα των ισοζυγίων των υπηρεσιών και των τρεχουσών μεταβιβάσεων μειώθηκαν σημαντικά. Επίσης, μικρή μείωση παρουσίασε το έλλειμμα του ισοζυγίου εισοδημάτων.

Η μείωση του συνολικού ελλείμματος του εμπορικού ισοζυγίου κατά 8.539 εκατ. ευρώ προήλθε από τη μείωση του εμπορικού ελλείμματος των αγαθών εκτός καυσίμων και πλοίων κατά 4.938 εκατ. ευρώ, των καθαρών πληρωμών για εισαγωγές καυσίμων κατά 2.869 εκατ. ευρώ και των καθαρών πληρωμών για αγορές πλοίων κατά 732 εκατ. ευρώ.

Όσον αφορά στο εμπορικό ισοζύγιο εκτός πλοίων και καυσίμων, οι πληρωμές για εισαγωγές μειώθηκαν κατά 6.284 εκατ. ευρώ ή 25,5%, δηλαδή πολύ περισσότερο από ό,τι οι εισπράξεις από εξαγωγές, οι οποίες μειώθηκαν κατά 1.346 εκατ. ευρώ ή 17,0%.

Υπηρεσίες

Εξάλλου, η μείωση του πλεονάσματος του ισοζυγίου των υπηρεσιών κατά 2.987 εκατ. ευρώ αντανακλά κυρίως τον περιορισμό των καθαρών εισπράξεων από υπηρεσίες μεταφορών και ταξιδιωτικές υπηρεσίες.

Σημειώνεται ότι οι ακαθάριστες εισπράξεις από υπηρεσίες μεταφορών (κυρίως από την εμπορική ναυτιλία) μειώθηκαν σημαντικά (κατά 30,1%), με αποτέλεσμα οι αντίστοιχες καθαρές εισπράξεις (εισπράξεις μείον πληρωμές) να περιορισθούν κατά 1.983 εκατ. ευρώ.

Επίσης, οι ταξιδιωτικές δαπάνες στην Ελλάδα από μη κατοίκους μειώθηκαν κατά 15,5%, ενώ οι αντίστοιχες δαπάνες στο εξωτερικό από κατοίκους Ελλάδος μειώθηκαν κατά 3,3%, με αποτέλεσμα οι καθαρές εισπράξεις για ταξιδιωτικές υπηρεσίες να μειωθούν κατά 867 εκατ. ευρώ. Επίσης οι καθαρές πληρωμές για «λοιπές» υπηρεσίες εμφάνισαν αύξηση κατά 137 εκατ. ευρώ.

Το έλλειμμα του ισοζυγίου των εισοδημάτων περιορίστηκε κατά 278 εκατ. ευρώ σε σχέση με την αντίστοιχη περίοδο του 2008, δεδομένου ότι οι καθαρές πληρωμές για τόκους, μερίσματα και κέρδη σημείωσαν πτώση, που η Τράπεζα της Ελλάδος αποδίδει στις εξελίξεις στις διεθνείς χρηματαγορές.

Το πλεόνασμα του ισοζυγίου των τρεχουσών μεταβιβάσεων περιορίστηκε κατά 886 εκατ. ευρώ, κυρίως λόγω της μείωσης των μεταβιβάσεων από την Ε.Ε. προς τον τομέα της γενικής κυβέρνησης και δευτερευόντως λόγω της αύξησης των αντίστοιχων πληρωμών.

Τον Ιούλιο του 2009 το ισοζύγιο κεφαλαιακών μεταβιβάσεων παρουσίασε πλεόνασμα 355 εκατ. ευρώ, οριακά μικρότερο από εκείνο του Ιουλίου του 2008.

Στο επτάμηνο Ιανουαρίου - Ιουλίου 2009 το ισοζύγιο κεφαλαιακών μεταβιβάσεων εμφάνισε πλεόνασμα 1.256 εκατ. ευρώ, έναντι 2.585 εκατ. ευρώ την αντίστοιχη περίοδο του 2008, λόγω του περιορισμού των κεφαλαιακών μεταβιβάσεων από την Ε.Ε. προς τον τομέα της γενικής κυβέρνησης.

Έτσι, το συνολικό ισοζύγιο μεταβιβάσεων (τρεχουσών και κεφαλαιακών) παρουσίασε πλεόνασμα 2.805 εκατ. ευρώ, έναντι 5.020 εκατ. ευρώ την αντίστοιχη περίοδο του 2008.

Το έλλειμμα του συνολικού ισοζυγίου τρεχουσών συναλλαγών και κεφαλαιακών μεταβιβάσεων, το οποίο αντιστοιχεί στις ανάγκες της οικονομίας για χρηματοδότηση από το εξωτερικό, διαμορφώθηκε σε 1.520 εκατ. ευρώ τον Ιούλιο του 2009, και σε 15.358 εκατ. ευρώ στο επτάμηνο, έναντι 18.973 εκατ. ευρώ την αντίστοιχη περίοδο του 2008, σημειώνοντας μείωση κατά 19,1%.

Οι επενδύσεις

Σε ό,τι αφορά τις ροές των επενδυτικών κεφαλαίων, τον Ιούλιο του 2009 καταγράφηκε καθαρή εισροή 709 εκατ. ευρώ στην κατηγορία των αμέσων επενδύσεων στην Ελλάδα από μη κατοίκους.

Η σημαντικότερη συναλλαγή αφορά εισροή 673 εκατ. ευρώ για την αύξηση της συμμετοχής της Deutsche Telekom AG στο μετοχικό κεφάλαιο του ΟΤΕ [OTEr.AT] από 25% σε 30%.

Τον ίδιο μήνα, οι άμεσες επενδύσεις στο εξωτερικό από κατοίκους Ελλάδος εμφάνισαν καθαρή εκροή 95 εκατ. ευρώ. Οι σημαντικότερες συναλλαγές αφορούν αφενός εκροή 20 εκατ. ευρώ από την Jumbo [BABr.AT] Ανώνυμη Εμπορική Εταιρεία για συμμετοχή στην αύξηση μετοχικού κεφαλαίου της θυγατρικής της Jumbo ECB (Βουλγαρία) και αφετέρου εκροή 10 εκατ. ευρώ από τη Eurobank [EFGr.AT] για συμμετοχή στην αύξηση μετοχικού κεφαλαίου της θυγατρικής της Bank Post SA (Ρουμανία).

Στο επτάμηνο Ιανουαρίου - Ιουλίου 2009 οι άμεσες επενδύσεις εμφάνισαν καθαρή εισροή ύψους 1,8 δισ. ευρώ. Ειδικότερα, η καθαρή εισροή κεφαλαίων μη κατοίκων για άμεσες επενδύσεις στην Ελλάδα ανήλθε σε 2.414 εκατ. ευρώ, ενώ η καθαρή εκροή κεφαλαίων κατοίκων Ελλάδος για άμεσες επενδύσεις στο εξωτερικό έφθασε τα 600 εκατ. ευρώ.

Την ίδια περίοδο σημειώθηκε καθαρή εισροή ύψους 23,7 δισ. ευρώ στην κατηγορία των επενδύσεων χαρτοφυλακίου.

Στην κατηγορία των «λοιπών» επενδύσεων η καθαρή εκροή ύψους 9,4 δισ. ευρώ οφείλεται στην αύξηση (εκροή) των τοποθετήσεων εγχώριων πιστωτικών ιδρυμάτων και θεσμικών επενδυτών σε καταθέσεις και repos στο εξωτερικό κατά 15,7 δισ. ευρώ, η οποία αντισταθμίστηκε εν μέρει από την αύξηση (εισροή) των αντίστοιχων τοποθετήσεων στην Ελλάδα από πιστωτικά ιδρύματα και θεσμικούς επενδυτές του εξωτερικού (κατά 5,3 δισ. ευρώ) καθώς και από την εισροή ύψους 1,1 δισ. ευρώ για τη χορήγηση από μη κατοίκους δανείων στο Δημόσιο και τον ιδιωτικό τομέα.

Στο τέλος Ιουλίου 2009 τα συναλλαγματικά διαθέσιμα της χώρας διαμορφώθηκαν σε 2,7 δισ. ευρώ.